Cemaatle namazda mezhep farklılığı nedir?

Dört mezhepten birisine mensup olan Müslümanlar birbirlerine imam olabilirler. Çünkü mezhepler farklı da olsa esasta bir olduklarından cema­atle namaz kılmaya engel değildir. Çünkü değişik mezhepte de olsa aynı namazı cemaatle kılmak, tek başına kılmaktan daha faziletlidir. Çünkü ta­biinden pek çok zat müçtehit derecesinde büyük âlimlerdi. Cemaatle na­mazda mezhep ve içtihat farklılığına bağlı kalmadan birbirlerinin arkasın­da namaz kılmışlardır.

Ancak bu meselede cemaatin ve imamın ihtiyatlı davranması, namazın sıhhati açısından önem taşır. Mesela Hanefi Mezhebi’ne mensup olan bir imamın, cemaat içinde Şafiî birisinin bulunabileceğini düşünerek Şafiî Mezhebi’ne göre abdesti ve namazı bozan bazı konulara dikkat etmesi ge­rekir. Çünkü bazı haller Hanefîlerin abdest ve namazını bozmasa da Şafii- lerinkini bozar. Hanefî Mezhebi’ne mensup bir imamın bilip dikkat etmesi gereken konular şunlardır:

1. Şafiî Mezhebi’ne göre namaz kılanın bedeninde, elbisesinde, namaz kılacağı yerde dirhem miktarından az da olsa bulaşmış olan necaset nama­zın sıhhatine engeldir. Dirhem miktarı necaset, katilarında 3,5 gram sıvı­larda ise el ayasını kaplayacak kadar olandır.
2. Şafii’ye göre abdest alırken kalben de olsa niyet etmek ve abdest uzuvlarını yıkarken sıraya uymak farzdır.
3. Elin iç kısmını tenasül uzvuna; teninin, kendisine namahrem olan kadının (kişinin hanımı dâhil) tenine dokunması Şafii’ye göre abdesti bo­zar.
4. Namazda tâdil-i erkân ve teşehhüdde “salli bârik dualarını” okumak Şafiilerde farzdır.
5. Hutbe okurken hatibin her iki hutbede Allah’a hamd etmesi, salâvatla- rı okuması, cemaate takvayı tavsiye etmesi, en az bir ayet okuması ve son hutbede sesli olarak mü’minlere dua etmesi Şafiî Mezhebi’ne göre hutbenin rükünlerindendir. İmam olan zatın bunları terk etmemesi ve uyması gerekir.

Bunun yanında Şafiî Mezhebi’ne mensup olan bir imam da cemaat için­de Hanefî birisinin bulunacağını hesaba katarak bedeninin bir tarafından kan ve benzeri şeyler çıkmışsa veya ağız dolusu kusmuşsa abdestini yenile­mesi gerekir. Aksi halde Hanefî Mezhebi’ndeki cemaatin namazı sahih ol­maz. Ayrıca Hanefiler sabah namazmda Şafiî imama uyduklarında “kunut duası” okunurken hiçbir şey okumadan elleri yanlarında beklerler.

Kendi mezhebinden olmayan bir imama uyan bir kimsenin, o imamda kendi mezhebine göre namaza engel olacak bir şey görmedikçe ve yakinen bilmedikçe uyması caiz, namazı da sahihtir. Ancak arkasında namaz kıldığı imamda kendi mezhebine göre namazı bozacak bir durum görürse ona uyması caiz olmaz. Çünkü namazı sahih değildir. Mesela Hanefî bir kim­senin, vücudunun bir tarafının kanadığını gördüğü ve yeniden abdest al­madan imamlığa geçen Şafiî imamın arkasında namaz kılması gibi… Böyle olunca namaz sahih olmaz. Çünkü her ne kadar imamın namazı kendi mezhebine göre sahihse de Hanefî cemaatin namazı sahih olmaz.